De kracht van Stichting Jongerenwerk Utrecht

We zijn voor het interview bij een dependance van Jongerenwerk Utrecht (JoU) in de wijk Zuilen. Aan tafel zitten Jeroen, Paul van der Aa, directeur van JoU en Gert Jongetjes, bestuurder van de stichting. ‘We hebben tien locaties verdeeld over de hele stad en werken met zo’n tachtig jongerenwerkers’, vertelt Gert. ‘Dat is vrij uniek; meestal zijn zulke organisaties verdeeld over meerdere clubs. De leeftijd van jongeren waar we voor werken ligt tussen de acht en 23 jaar.’

Kwetsbare jeugd
Met zo’n 85 procent van de jeugd gaat het in principe goed; zij kennen weinig problemen in hun gezin, op school en met vrienden. Vijftien procent is de kwetsbare jeugd, jongeren die het niet automatisch zelf redden in de maatschappij. Met twee tot drie procent daarvan gaat het echt slecht. ‘Maar die cijfers zijn boterzacht’, zegt Paul. ‘In wijken zoals Overvecht ligt het percentage hoger dan in bijvoorbeeld Oog en Al. In dat soort wijken heb je meer jongeren die een steuntje in de rug nodig hebben. Voor de opvoeding van een kind zijn niet alleen de ouders nodig; ook de docent, sportcoach en buurman zijn belangrijk. Onze doelgroep mist dat vaak; ze wonen in een buurt met “zwakke gezinnen”, éénoudergezinnen of ouders die de taal niet machtig zijn. Daardoor bouwen zij niet het juiste netwerk op en zijn ze sneller geneigd om het verkeerde pad op te gaan. Het is aan ons om hen te ondersteunen en mede op te voeden. We werken dus heel erg in de preventieve tak; na ons komen de sociaal medewerkers en in het derde domein hebben we het over uithuisplaatsing en dergelijke.’

Voor dit soort jongeren is “meedoen” het allerbelangrijkste, stellen Paul en Gert. ‘Iedere jongere is op zoek naar zijn of haar identiteit; wie ben ik, waar hoor ik bij, wie zijn mijn voorbeelden? Jongeren die het gevoel hebben niks te kunnen en nergens bij te horen, komen vaker in de problemen. Wij proberen daarom zoveel mogelijk aanwezig te zijn in hun leefwereld; op school, bij sportverenigingen, in de zomer bij recreatieplassen, bij FC Utrecht en natuurlijk op straat. De jongeren waar wij ons op richten, zijn vaak wantrouwend en afwijzend naar hun omgeving toe. Dat geldt overigens niet alleen voor migranten, maar ook voor de van oudsher Ondiepers en Sterrenwijkers bijvoorbeeld. Daarom proberen we hen te bereiken middels dingen die ze leuk vinden. Ze moeten het ervaren als iets van hen en het gevoel hebben dat ze erbij winnen.’ Een ander thema is veiligheid. ‘Het grootste deel van onze financiering komt vanuit het veiligheidsdomein van de gemeente. Opvoeden betekent ook begrenzen; aangeven wat wel en niet kan en hoe je daarmee omgaat. Maar wel door jongeren erbij te betrekken, het helpt niet om constant te prediken.’

Financieel gebied
Op de achtergrond krijgt Stichting JoU op financieel gebied steun van HLB Blömer. ‘Ik vind het niet alleen leuk om mee te kijken met de cijfers; ook op persoonlijk vlak kan ik me inleven’, vertelt Jeroen. ‘Als voetbaltrainer weet ik hoe belangrijk het is om betrokken te zijn bij de jeugd. Dit soort organisaties heeft een grote impact.’ Des te belangrijker om de financiën perfect op orde te hebben. ‘Er is financiering vanuit de gemeente en dat is publieksgeld’, legt Jeroen uit. ‘Het is noodzakelijk dat de middelen goed besteed worden, aan dat doel waarvoor ze verstrekt zijn. Onze taak is kortweg om te controleren dan wel te bevestigen dat dit naar behoren gebeurt, in overeenstemming met de richtlijnen van de gemeente. Onze toetsing is onderdeel van het gehele programma.’ Gert: ‘Gelukkig heeft gemeente Utrecht welzijnswerk heel erg op peil gehouden terwijl er in andere gemeentes een streep doorheen is gegaan. Dat heeft ons ook gevormd tot een officiële organisatie, waar veel geld in omgaat en die aan bepaalde voorschriften moet voldoen. Daarom moet je goede systemen en controles hebben zodat Nederland weet dat het geld zinvol besteed wordt. Met HLB Blömer op de achtergrond, weten we dat wij met een gerust hart ons werk kunnen blijven doen. Wij hebben de financiën ordentelijk geregeld en dat is belangrijk al het gaat om publieke middelen en de transparantie daarover.’

Corona en de impact op de kwetsbare jeugd
Fysiek aanwezig zijn in die leefwereld van jongeren is momenteel een stuk moeilijker vanwege corona. ‘Veel mensen associëren jongeren op straat met overlast’, zegt Paul. ‘Die denken: stuur de politie er maar op af. De wet als grote gemene deler. Maar dan gaan die jongeren gewoon een straat verderop staan. Het werkt veel beter om het gesprek aan te gaan. Door alle maatregelen vanwege corona wordt het echter moeilijker om dit vorm te geven. Daarnaast vervelen jongeren zich door een gebrek aan activiteiten en hebben ze het gevoel veel in te moeten leveren voor een virus waar ze zelf nauwelijks ziek van kunnen worden. Dat zorgt ervoor dat ze zich nog eerder in een hoek gedrukt voelen. Denk daarbij aan de maatregelen als het groepsverbod en het vuurwerkverbod. Wij blijven echter ons best doen om ze te bereiken, bijvoorbeeld via social media. Want op het preventieve vlak valt écht de meeste winst te halen.’