HOE JE EEN BEDRIJFSBRAND OMZET IN DUURZAME KANSEN
Op het moment dat het dak van de gieterij van Donk Industries in Lopik in de brand vloog, dacht eigenaar Erik Donk: ‘zo worden alle beslissingen voor je genomen’. Nu – nog geen jaar later – heeft hij twee gieterijen samengevoegd in een groot bedrijfspand in IJsselstein, en heeft hij grote stappen gemaakt richting een duurzame toekomst.
11 mei 2021 | 5 minuten lezen
Erik: ‘Waarschijnlijk is een gedroogde tak met bladeren, in combinatie met de langdurige droogte en een verkeerde stand van de wind, de oorzaak van de brand geweest. In eerste instantie leek het mee te vallen, maar terwijl we naar de rookontwikkeling stonden te kijken zagen we het vuur ineens over het dak schieten. De brandweer moest voorzichtig te werk gaan, want wanneer gesmolten aluminium in de machines in contact komt water, explodeert het. Gelukkig kon de brand veilig geblust worden, raakte niemand gewond en was de schade te overzien. Totdat aan het einde van de dag een enorme regenbui losbarstte. Alles in de hal werd kletsnat.’
‘Wat hebben we aan al die kennis als we het niet hier produceren?’
Om de productie toch door te kunnen laten draaien werd op dat moment overgeschakeld naar een 24-uursproductie in de gieterij in Utrecht, die Erik net voor de brand had overgenomen. ‘Zo konden we zo goed en zo kwaad als het ging onze klanten blijven bedienen.’ De renovatie van het dak van de gieterij in Lopik zou bijna een jaar in beslag moeten nemen. Te lang, vond Erik. Hij besloot een bedrijfshal in IJsselstein te kopen. ‘Daar was ik voor de brand al over in onderhandeling, de vergunningen waren zelfs al rond. Maar de onzekere marktontwikkeling vanwege corona maakte het moeilijk om beslissingen voor de lange termijn te nemen. Door de brand kwam alles in een stroomversnelling terecht. Op 10 juli, nog geen maand na de brand, vond de overdracht plaats. Een week later verhuisde onze eerste machine naar IJsselstein en onlangs hebben we de laatste machine verhuisd.’
Zonder gas
Als er dan toch verhuisd moet worden, dan kunnen we ook meteen kijken naar het duurzame aspect van de productie, dacht Erik. ‘We houden ons altijd al bezig met afval scheiden en het hergebruik van aluminium. Door de verhuizing kregen we ook de kans om eens na te denken over produceren zonder gas en hoe we ons afvalwater intern kunnen zuiveren.’ In IJsselstein produceert Donk Industries nu grotendeels met elektrische ovens. Helemaal van het gas af is volgens Erik nog een stap te ver. ‘We hebben veel stroom nodig voor het productieproces. Bovendien: stroom is kwetsbaarder dan gas.’ In de nieuwe hal wordt het vervuilde afvalwater opgevangen en gezuiverd in de grote kelders die al aanwezig waren in het pand. ‘Daar hebben we zuiveringsinstallaties ingebouwd.’
Aluminium en duurzaam, dat klinkt niet als een hele logische combinatie. Het slechte imago dat aluminium lange tijd bij zich droeg, komt volgens Erik vanwege de basis van de industrie. ‘Die is niet heel schoon, dat klopt, daar valt nog veel te winnen. Maar als aluminium er eenmaal is, kun je het eindeloos opnieuw gebruiken. Een aluminium product dat je niet meer nodig hebt, kun je omsmelten om er een nieuw product van te maken. Op luchthaven Schiphol hebben we onlangs oud zitmeubilair gereworked naar nieuw meubilair. Naar dat soort mogelijkheden zouden we als samenleving nog veel meer moeten kijken. Sommige studies voorspellen dat er in 2030 genoeg aluminium is, zodat er geen bauxiet meer gedolven hoeft te worden.’
Lokaal
Maar duurzaamheid gaat om veel meer dan recyclen, aldus Erik. Hij is groot voorstander van lokale productie en ook lokale recycling. ‘Dat is een deel van de sleutel naar de oplossing van het klimaatprobleem. Als we in Nederland het afval verzamelen, om er vervolgens in China nieuwe producten van te maken, dan zorg je door het transport opnieuw voor vervuiling. Lange tijd probeerde ik hetzelfde als in lageloonlanden: steeds goedkoper produceren. Maar ik ben gaan kijken naar onze toegevoegde waarde: dat is de locatie, we maken alles in eigen huis en we kunnen het product precies zo maken en bewerken zoals de klant wenst.Bovendien zijn we heel flexibel. Na die analyse hebben we besloten ons te focussen op de productie van gespecialiseerde, kleine en middelkleine series en niet meer op grote bulken.’
Volgens Erik draait het allemaal om respect voor het vakmanschap. ‘Het gaat zo vaak over Nederland als kenniseconomie. Maar wat hebben we aan al die kennis als we het niet hier produceren? Dan wordt onze kennis oud en verliest het zijn waarde. Het is van groot belang – voor de werkgelegenheid én het behalen van de klimaatdoelstellingen – dat we de producten die we hier ontwikkelen ook hier produceren. Ik ben door mijn vader, de oud-eigenaar van Donk Industries, opgevoed met de gedachte: je moet altijd alles zelf doen, regelen en kunnen. Die visie heeft ons veel opgeleverd, ook na de brand.’