‘Wij geloven: leren gebeurt in de echte wereld’

Neem de nieuwe technische Associate degrees (Ad’s) die zijn ontwikkeld binnen de muren van de HU aan De Nieuwe Poort: Engineering, Logistiek management en Bouwmanagement. Jan van Veldhuizen, sinds begin dit jaar teamleider voor deze opleidingen, brengt ze graag voor het voetlicht. Hij begint met het begrip Associate degree, want dat vergt enige toelichting. Zeker omdat het fenomeen in Nederland nog weinig bekendheid geniet. ‘Kort uitgelegd is het een tweejarige hbo-opleiding’, zegt Jan. ‘Het opleidingsniveau zit tussen mbo 4 en een bachelor in. Dat maakt het heel toegankelijk voor mbo’ers en zijinstromers via onze deeltijdvarianten. Met deze opleiding vergroot je je kans op een passende baan zonder direct een vierjarige bacheloropleiding te volgen, al kun je er altijd voor kiezen om door te studeren.’
Jan is enthousiast over het concept. Volgens hem levert het betrokken, enthousiaste en bewuste studenten af. ‘Ze willen echt. Het ligt er natuurlijk aan hoe een hogeschool de Associate degree invult. Wij hebben een sterke focus op werken in- en met het werkveld. Wij geloven: leren gebeurt in de echte wereld. Daarbij is de functie van feedback essentieel. We steken veel energie in coachingstrajecten en reflectie, waarbij feedback tussen studenten onderling, van docenten én van het werkveld centraal staat.’

Brede technicus
Hij heeft hoge verwachtingen van de nieuwe Ad-opleidingen, waarvan Logistiek management nu twee jaar draait. Bouwmanagement is dit jaar begonnen en de start van Engineering volgt in september 2021, met daarbinnen de afstudeerrichtingen Industriële automatisering en Duurzame energie. ‘Hiermee leiden we letterlijk op voor de behoefte van de markt. Voordat we met ontwikkelen van een opleiding beginnen, vragen we bedrijven wat ze in de toekomst nodig hebben. Gezien de toenemende complexiteit van de context vraagt het werkveld (vanzelfsprekend) een schaap met vijf poten. Dat is niet altijd realistisch, maar we doen ons best om aan specifieke wensen tegemoet te komen.’ De nieuwe technische Ad’s brengen vooral breed inzetbare technici met verbindende vaardigheden voort. Jan: ‘Daar zit een gat in de markt. De techniek wordt steeds complexer en er is steeds meer specialisatie nodig om het te begrijpen. Je ziet daardoor steeds meer gespecialiseerde mbo’ers en bachelors, terwijl er grote winst te behalen is als je die aan elkaar koppelt. De kracht zit ‘m in de verbinding tussen al die specialisten en tussen management en gebruiker om tot een product te komen. Vroeger bouwde je een machine en was het van: succes met het gebruik. Tegenwoordig wordt er veel meer gevraagd. Een machine moet dynamisch zijn, makkelijk te onderhouden, vriendelijk in gebruik. We leiden daarom op tot brede technicus die ook de rol van verbinder op kan pakken.’

Die technici van de toekomst vervullen na hun opleiding rollen als werkvoorbereider, adviseur en service-engineer. De talenten die industriële automatisering volgen belanden bijvoorbeeld bij machinebouwers, de afgestudeerden van duurzame energie kunnen aan de slag bij grote installateurs, bedrijven die zich met innovaties richten op verduurzaming of juist grote bedrijven die zelf willen verduurzamen.

Pimpen
De nieuwe opleidingen komen als geroepen, want het tekort aan technisch talent is en blijft voorlopig nijpend. ‘Van alle kanten schreeuwen bedrijven om technische mensen’, weet Jan. ‘Er ligt een grote uitdaging. Er worden goede stappen gezet in het onderwijs. We proberen techniek als het ware te pimpen. Maar er is nog een hoop te doen. Ons vak wordt nu nog veel geassocieerd met complex en specialistisch denken. Terwijl we veel meer opleiden in het conceptueel begrijpen van techniek. Het echt hoogstaande technische werk wordt steeds meer door specialistische programatuur gedaan, die op de Technische Universiteiten en in Silicon Valley bedacht worden. De nieuwe technici moeten vooral het concept erachter begrijpen om met zulke machines te werken. Dat is een cultuuromslag die tijd nodig heeft.’ Als studenten eenmaal de technische Ad-opleidingen van de HU volgen, dan zijn de meesten verkocht. ‘Weinig uitval, veel waardering. Omdat we driekwart van de tijd bezig zijn met echte praktijkproblemen. Je voegt als student al concreet waarde toe in het werkveld. Ik zou willen dat ik zo les had gekregen. Het is altijd mijn grootste frustratie geweest dat studenten met voorbeeldjes aan het werk moesten. Nu is het onderwijs sterk op de praktijk gestoeld. Dat maakt studenten superenthousiast.’

Aantrekkingskracht
Jan ziet een opgave voor zowel onderwijs als bedrijfsleven om de aantrekkingskracht van techniek te vergroten. ‘Om klein te beginnen: laten we in onze directe omgeving zo vroeg mogelijk starten om de lol van techniek zichtbaar te maken aan neefjes en nichtjes. Betrek bedrijven er vroeg bij en laat ze presentaties geven op middelbare scholen. Laat scholieren meehelpen problemen op te lossen. Je zult versteld staan wat ze kunnen bedenken.’ Hij doet graag nog een oproep aan bedrijven in deze gekke tijden: ‘Sluit je deuren niet voor stages en praktijkopdrachten. Liever een aangepaste opdracht en andere begeleiding dan niks. We begrijpen dat het lastig is in deze tijd, maar als we nu stoppen hebben studenten straks de benodigde ervaring niet, en dat is een gezamenlijke taak van het onderwijs en het bedrijfsleven. Je laat bovendien de kans lopen om talent in huis te halen.’