vier doorgewinterde ondernemers

Of je nu een groot bedrijf hebt, of in je eentje onderneemt; iedereen is op zijn eigen manier geraakt door de coronacrisis. Tijdens een gesprek tussen vier bekende ondernemers uit ons netwerk – die toevallig allemaal internationaal actief zijn – ontdekten we dat het beste advies misschien wel is om eerlijk naar je organisatie te kijken en altijd op zoek te gaan naar de mogelijkheden die er wél zijn. Bij de pakken neerzitten doen deze vier wervelwinden namelijk absoluut niet. ‘Je moet niet in een hoekje gaan zitten janken!’

De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat het nog niet meevalt om van een gesprek tussen Frans van Seumeren (FC Utrecht), Wim van den Pol (Van den Pol Elektrotechniek), Theo Velis (DDM) en Ruud Muis (AEGIR-Marine) een verhaal van twee pagina’s te maken. Wie één van deze heren weleens gesproken heeft weet dat je niet snel uitgepraat raakt. En als je deze betrokken regionale ondernemers dan bij elkaar – op anderhalve meter afstand – aan tafel zet, kun je rustig achteroverleunen en luisteren. Wat volgt is een mooi gesprek over de impact van corona, ondernemen en de kracht van ervaring.

DE LOCKDOWN

Wat gebeurde er bij jullie organisaties na de eerste persconferentie op 12 maart?
Wim: ‘Op 13 maart was er acute paniek. We wisten toen natuurlijk nog helemaal niet wat het virus inhield. We hebben zo snel mogelijk de teams opgeknipt, om te zorgen dat er zo min mogelijk onderlinge wisselingen zouden zijn. Logische stappen. Wat wel lastig was, was hoe we de jongens vanuit het buitenland naar huis zouden krijgen. Wij opereren met name in Nederland, maar we hebben ook altijd wel wat teams over de grens zitten. In het begin werd er nog wel gevlogen, dus konden we klussen afmaken, maar dat werd al snel moeilijk. Verder is alles in de bouwwereld het afgelopen jaar gewoon doorgegaan. We hebben een normale omzet gedraaid. Met dank aan de Nederlandse overheid – die de bouw niet stil heeft gelegd – hebben we misschien zelfs wel boven verwachting gedraaid.’

Ruud: ‘Toen de intelligente lockdown inging, hadden we geen idee waar het over ging. We zaten met z’n allen in een “winning mood”, want het eerste kwartaal was top. Na de persconferentie hebben we gelijk een actielijst opgesteld. Het startpunt? De mensen uit het buitenland naar huis zien te krijgen. Dat was de grootste zorg in het begin. In sommige landen waar we opereren is het zonder corona al spannend, moet je nagaan als dat er ook nog bijkomt. Portugal was met name een grote klus. We mochten Spanje niet door, er werd niet meer gevlogen en met bootjes was ook niet echt een optie. We hebben de klant toen toch glashard moeten zeggen waar het op stond. Lastig, want je gaat weg van een schip dat nog niet af is. En als ik ergens een hekel aan heb, is dat het wel. Ook de mensen uit Afrika moesten snel terugkomen; daar wil je eigenlijk niet in een ziekenhuis belanden.’

‘Naast alle praktische toestanden hebben wij een hele bulk aan investeringen on hold gezet. We zijn iets strenger op de debiteurenlijst gaan zitten, hebben gezonde correcties gedaan en we hebben bonussen en dividend-uitkeringen uitgesteld. Los van het feit dat je hele werk anders is geworden zonder het reizen, de klantcontacten, de beurzen en de feesten, ziet het er voor ons onder aan de streep nog goed uit. Op plekken waar we nu niet kunnen komen gebruiken we video, maar onze handel blijft mensenwerk. En leuk is anders natuurlijk. Ik kan geen beeldscherm meer zien.’

Theo, wat was de situatie bij DDM?
‘Er is natuurlijk al veel gezegd en dat geldt ook allemaal een beetje voor ons. Al moet ik zeggen dat het begin van de lockdown ons ook een stuk rust heeft gebracht. Wij liepen altijd van hot naar her en door de lockdown kwam er een stukje bewustwording. Ik was een felle tegenstander van het thuiswerken, maar ook dat heeft goed uitgepakt. Wat vervelend is in ons geval, is dat we bij grote klanten het terrein niet meer op mogen. Enkel de mensen van hun eigen productie zijn nog welkom. Vanmorgen stonden er nog een paar jongens in Antwerpen en die kwamen ook weer het terrein niet op. En dat zeggen ze dan pas als je er al bent. Voor de rest is het bij ons redelijk doorgelopen. Zeker nu klanten ook andere verwachtingen hebben. Het is niet meer raar om mensen met een helm met een camera erop door een project heen te laten lopen. Maar goed, hoewel het ons ook best wel wat heeft gebracht, heeft het vooral geld gekost. Dat zit ‘m in het persoonlijke contact. Met name in Azië moet je gewoon met iemand om tafel om het vertrouwen voor een deal te krijgen. Maar als ik ons dan weer vergelijk met bijvoorbeeld Marco en Rob Peek, dan hebben wij geluk gehad. Als je je broek niet hebt gescheurd, kom je er goed vanaf. Maar ik denk dat Frans er van ons vier nog het meest last van heeft gehad met FC Utrecht.’

DE BEKERFINALE

Frans: ‘Met mij hoef je geen medelijden te hebben, hoor! Maar er is natuurlijk wel veel gebeurd. De eerste domper kwam toen bleek dat wij de bekerfinale niet zouden gaan spelen na een prachtige overwinning op Ajax. Daarna gooide de KNVB de hele competitie op slot. We stonden op de zesde plaats met een wedstrijd minder gespeeld. Alle signalen stonden dus op groen om Europees voetbal te gaan halen. Maar ook dat feest ging niet door. Zuur, want de bekerfinale scheelt je al zes miljoen euro. Nu er niemand meer naar het stadion komt heb je je tweede zes miljoen te pakken die je mist. Voor de voetballerij is het kortom geen aangename periode.’

Theo: ‘Staan spelers er nu anders in?’
Frans: ‘Nee, dat merk ik niet. Als een speler weg kan gaat hij weg. Dat hebben we gezien met Sean Klaiber. Harstikke mooi dat we een goede deal met Ajax hebben kunnen sluiten, maar net als ieder ander bedrijf hebben wij gebruik gemaakt van de NOW-regeling. Die tweede NOW-regeling kunnen we waarschijnlijk door deze deal niet aangaan. Maar het niet doen was ook geen optie. Die som moet je wel maken. We weten ook niet hoe lang het nog gaat duren allemaal. We hebben het gevoel dat we in januari weer vooruit kunnen, maar niets is zeker.’
Theo: ‘Ik denk dat sommige bedrijven die nu gebruik maken van de NOW-regeling beter de tent hadden kunnen sluiten. Nu zijn ze schulden aan het opbouwen en dat komt dan aan het einde van het liedje niet goed uit.’
Wim: ‘Dat ben ik met je eens. Er zijn bedrijven die meer hebben verdiend met de NOW dan zonder. Dan ben je niet gezond bezig.’

Frans, hoe was het los van FC Utrecht voor jou?
‘Met een transport- en kraanbedrijf zitten wij in Houston – een groot coronabolwerk – en daar liep het snel terug. In Azië hebben we er weinig van gemerkt. Met de rederij zitten sommige jongens al drie of vier maanden op een boot vast. Dat is natuurlijk geen prettige situatie. Aan dat thuiswerken heb ik ook een hekel; je mist de interactie, het samen sterk staan en samen presteren.’
Ruud: ‘Precies! Je wilt een bedrijf zijn. Wij hebben het thuiswerken ook ontmoedigd, maar op een gegeven moment hou je het niet meer tegen. Nu is het iets dat in de toekomst misschien wel blijft.’
Theo: ‘Wat vreemd is, is dat we hetzelfde doordraaiden, ondanks dat mensen minder deden thuis.’
Ruud: ‘Het is ook niet zo erg dat mensen
’s middags hun hond uitlaten, maar het feit dat privé en zakelijk door elkaar heenlopen is voor werknemers echt een uitdaging volgens mij. Als ondernemer ben je dat gewend; ik ben op zolder begonnen en als ik ’s nachts m’n fax hoorde zat ik rechtop in bed en holde ik naar boven. Het kon zomaar handel zijn.’

KANSEN PAKKEN

Wat zouden jullie tegen andere ondernemers willen zeggen?
Theo: ‘Ik heb de afgelopen tijd vaak aan andere ondernemers gedacht, want degenen die het moeilijk hebben wil ik graag helpen en ik denk de rest hier aan tafel ook. Soms kun je iemand adviseren om anders te kijken en mogelijkheden te zien. Als ik zie hoe rap al die snelteststraten uit de grond worden gestampt, ja, dat vind ik ondernemen. Niet in een hoekje gaan zitten janken, maar gewoon iets anders verzinnen. Bezig blijven.’
Ruud: ‘Kijk, als je nu in de horeca- of eventbranche zit en je deur gaat op slot, dan is het wel anders. Alles wat je dan nog wel kunt doen is centenwerk. Je blijft wel bezig, maar je wordt er niet rijk van.’
Wim: ‘Al ben je nog zo’n goede ondernemer, als je in zo’n situatie terechtkomt, dan houdt het wel op.’
Ruud: ‘Ja en toch zie ik ook die ondernemers kansen pakken!’
Theo: ‘Frans, straks houdt het voetbal echt op, dan moet jij misschien een kaartclub beginnen! Jullie zijn toch ook niet voor één gat te vangen? Soms kom je door slechte ideeën toch nog op een goed idee. Als ik dan naar sommige ondernemers kijk denk ik; je bent toch niet dood?’
Ruud: ‘Ik denk wel dat mensen het lastig vinden om te zeggen dat het slecht gaat, dat durft niet iedereen. Daarom is het goed dat jullie met OnderNamen die één op één gesprekken stimuleren. Dan hoor je toch vaak een ander geluid. Ik denk ook dat je op een gegeven moment, als je er echt alles aan hebt gedaan, moet zeggen: ik geef het op. Ga je lenen bij de bank, of waar dan ook, dan komt de rente op je af en moet je toch een keer terug gaan betalen.’
Frans: ‘Dat realiseert men zich nog niet; het moet allemaal nog terugbetaald worden.’
Wim: ‘Dat is trouwens wel anders dan de vorige crisis; er is nu genoeg geld in de markt en de rente is laag. Het is echt een gezondheidscrisis.’

ERVARING

Als we nou eens een jaar verder kijken, waar staan we dan?
Wim: ‘In China waren ze na SARS binnen twee jaar weer zo gek als een deur. Dat gaan wij straks ook krijgen. Mensen zijn gewoontedieren. Maar thuiswerken is blijvend en dat heeft heel veel impact. Als van de werkende bevolking, iedereen één dag thuiswerkt, hou je veel kantoorcapaciteit over. In die markt gaat er nog wel wat gebeuren hoor!’
Ruud: ‘Er zijn al genoeg accountants en banken die de huur op hebben gezegd.’
Theo: ‘Wij zouden ook nieuw gaan bouwen, maar dat gaan we nu ook niet meer doen.’
Wim: ‘We zijn straks ook de files kwijt natuurlijk.’
Frans: ‘En nu je niet meer zo makkelijk kunt reizen, merk je dat videobellen ook heel goed werkt.’
Wim: ‘Al gaat onze generatie daar wel wat minder makkelijk mee om. De jeugd is het samenwerken op afstand al helemaal gewend. Als ik ook zie hoe snel we samen met Kiremko een Augmented Reality-product hebben opgetuigd om op afstand de machines werkend te kunnen krijgen, nou dat is geweldig. Technologie is al heel belangrijk, maar gaat natuurlijk nog een grotere rol spelen.’

Hoe zien jullie je eigen toekomst voor je?
Theo: ‘Ik ben nu 68 en ik heb besloten dat ik DDM niet ga verkopen. Mijn gedachte is dat mijn dochter, samen met het management, ermee verdergaat. Ik zie ook dat de jongere generatie anders denkt dan ik. Het wordt gewoon tijd voor mij om op te zouten.’
Wim: ‘Ik hoor het best veel om mij heen,
dat ondernemers ermee willen stoppen. En misschien is corona dan het laatste zetje.’
Theo: ‘In Frans z’n context; een topvoetballer staat toch ook niet tot zijn veertigste in het elftal? Je hebt het zowel fysiek als mentaal een keer gehad. De tijd gaat zo snel en je krijgt er zoveel informatie bij. Rosanne pakt dat veel sneller op dan wij hoor.’

Wanneer waren jullie dan op je top?
Frans: ‘Tussen je veertigste en je vijftigste ben je op je best. Je hebt ervaring, je hebt kracht, je bent sterk. Dan moet het gebeuren hoor!’
Theo: ‘Daarom moet je op een gegeven
moment ook toegeven: mijn tijd zit erop.’

Jullie gaan al een tijdje mee; helpt dat in zo’n crisisperiode?
Wim: ‘Tuurlijk. Deze tijd is ongekend en ook al zeggen de jonge mensen vaak wat we moeten doen, ze vinden het ook fijn dat de oude rotten rustig blijven. Dat wij weten dat de tent niet gelijk omvalt. Wij vonden het heel belangrijk om de rust te bewaren, om onze familie en ons personeel bij elkaar te houden en om te blijven kijken naar de toekomst.’
Ruud: ‘En als de bank in je nek loopt te hijgen, of je hebt een gezonde reserve zoals wij, dan moet je daar gewoon eerlijk over communiceren. Dat hebben wij ook gedaan. De omzet loopt terug, de kosten lopen door. Dat is ruk, maar wij houden het nog wel een tijdje vol. Maar doe wel even rustig aan met je bonus.’
Theo: ‘Ik denk dat dit ook een tijd is om goed om je heen te blijven kijken. Bedrijven die minder gaan nu, of die het niet volhouden, hebben misschien heel goede, technische mensen rondlopen. Nou, die mag je dan wel een berichtje sturen! Ik denk zelfs dat als je in deze tijd begint, je op dat vlak ook heel veel kansen hebt. Maar wat ik van Frans heb geleerd is dat de aandacht voor de mensen op de werkvloer altijd voorop moet staan. Als je nu goede mensen hebt, of het nu in de horeca is of ergens anders, kun je altijd een goede boterham verdienen. Daar ben ik van overtuigd.’
Ruud: ‘Wat ook belangrijk is, zeker in deze tijd, is dat je je mensen moet laten doen waar ze goed in zijn. Ik zie soms marketinginformatie van schepen voorbijkomen, vraag me niet hoe, maar het is ideaal! Daar moet ik mij ook niet mee willen bemoeien. Wij brengen ervaring mee en de jongeren de technieken en systemen van vandaag. Laat ze daar mee bezig zijn. Als we nou allemaal op die manier, binnen ons bedrijf en ook daarbuiten, met elkaar samenwerken, dan kunnen we veel voor elkaar betekenen.’