De kunst van elektronica-recycling

We hebben allemaal wel eens een defecte staafmixer, broodrooster of oude stofzuiger naar de gemeentewerf gebracht. Maar sta je er wel eens bij stil wat er daarna mee gebeurt? Een bezoek aan Jacomij geeft een goed inzicht. Er komen dagelijks vele containers met afgedankte elektronica binnen bij het bedrijf, waaronder gemeentecontainers vol met consumentenelektronica (zie volgende bladzijde). Die containers worden gelost en vervolgens door de medewerkers gesorteerd, ontmanteld en klaar gemaakt voor de uiteindelijke recycling. En juist dat laatste stuk is het meest uitdagende onderdeel. De 25 medewerkers moeten niet alleen de vrijgekomen materialen, zoals staal, hout en kunststoffen van elkaar scheiden, maar ook de in potentie levensgevaarlijke batterijen die er nog inzitten verwijderen. Doe je dat niet op de juiste manier, dan ontstaat brand- en ontploffingsgevaar.

Hoewel er sinds kort op diverse mediakanalen reclame te zien en te horen is van stichting OPEN/Wecycle over dit potentiële gevaar, mag er van Erik van den Heuvel, algemeen directeur van Jacomij, best nog wat meer bewustwording komen bij mensen over de recycling van elektronica. ‘We komen regelmatig frituurpannen tegen met het vet er nog in. Mensen denken soms dat het allemaal in een grote machine verdwijnt, maar dat is natuurlijk niet zo. Verschillende apparaten volgen verschillende recyclingroutes. Een koelkast wordt anders gerecycled dan een wasmachine. De afgelopen jaren zijn heel veel apparaten draadloos geworden, van gereedschap tot koptelefoons. Daarin zitten allemaal – soms hele kleine – batterijen. Die moeten eruit, want als ze per ongeluk in een shredder komen, kan er zomaar brand ontstaan. Dus gooi jij een oud apparaat in z’n geheel in de kliko? Dan kan het al misgaan als het de vuilniswagen in wordt geperst. Een simpel voorbeeld zijn de kerst- en verjaardagskaarten die een liedje afspelen als je ze openklapt. Na verloop van tijd gooien mensen deze bij het oud papier. Dan denk je goed bezig te zijn omdat je je afval scheidt, maar die knoopcelbatterij die erin zit, kan zomaar in de brand vliegen als het door de papiershredder gaat. We komen dat soort voorbeelden wekelijks tegen, en dat levert veel en risicovol werk voor onze medewerkers op.’

De helden op de werkvloer van Jacomij:

Jasper, magazijnchef, achttien jaar in dienst.

‘Batterijen zijn een groot probleem, ze zitten tegenwoordig overal in, van kattenluikjes tot speelgoed. Kijk maar eens wat je thuis allemaal aan batterijen hebt en welke potentieel gevaarlijk zijn. Als je daar niet goed mee omgaat, kan het problemen geven. Naast de industriële afvallen die wij bewerken/verwerken, zijn we sinds een aantal jaar ook een officieel RSC (Regionaal Sorteer Centrum) voor gemeentecontainers. Nu recyclers sinds 2015 verplicht zijn om het WEEELABEX certificaat te hebben, is het werk alleen maar toegenomen. Maar ik vind het nog steeds mooi hoor, geen dag is hetzelfde.’

Tim, kraanmachinist en hij assisteert de magazijnchef, vijf jaar in dienst.

‘Mijn dag begint op het weegkantoor, waar ik de inkomende vrachtwagens weeg. Daarna loop ik een ronde door het magazijn om te checken hoe alles gaat, vervolgens ga ik indien nodig lossen met de kraan en ik bedien soms andere machines, zoals een shredder. Van alles wat dus. De afwisseling bevalt me goed en ik leer hier veel. Van tevoren had ik ook geen idee wat er allemaal gerecycled kan worden  en hoe het allemaal verwerkt wordt. In het begin verbaasde ik me nog over wat hier allemaal binnenkwam – ik heb zelfs een koelkast gezien met de inhoud er nog in – maar inmiddels heb ik alles wel voorbij zien komen.’

Simone, sorteert (deels met de kraan) de
gemeentecontainers, drie jaar in dienst.

‘Ik ben begonnen in het magazijn, maar werk inmiddels met name op de kraan waarmee ik containers leeg maak. Het werk is enorm afwisselend en ik hou ervan om lekker bezig te zijn. Ik ben me er niet zo van bewust dat ik onderdeel ben van de verduurzaming van Nederland, maar dat komt omdat het mijn dagelijkse werk is. Wel ben ik me er bewust van geworden wat recycling inhoudt. Tot drie jaar geleden wist ik niet dat er in “Wijk”, waar ik woon, zo’n groot bedrijf zit dat dit doet én wat erbij komt kijken om elektronica te recyclen. Daar sta ik nu meer bij stil. Als er een printer binnenkomt, zitten daar dikwijls nog de toners en het papier in. Wij weten dat we dat er nog uit moeten halen, maar dat realiseert de consument zich niet. Soms moet ik tien keer van de kraan stappen omdat ik batterijen terug vind op de bodem van de container.’

Jacomij partner van Weee Nederland

In Nederland wordt veel afgedankte elektrische en elektronische apparatuur weggegooid, afgekort AEEA en ook wel e-waste genoemd. In heel Nederland werd er in 2023 maar liefst 219 miljoen kilo e-waste ingezameld. Weee Nederland verzorgt al vanaf 2015 voor producenten de hiervoor geldende wettelijke inzamel- en recyclingverplichtingen, maar doet dat zeker niet alleen!

Henk Bos, Projectdirecteur bij Weee Nederland vertelt: ‘Jacomij is een gecertificeerd partner van Weee Nederland waar we trots op zijn. Zij zorgen ervoor dat deze ingeleverde apparaten, afkomstig van milieustraten uit meer dan twintig gemeenten, op het door Jacomij ingerichte sorteercentrum in Wijk bij Duurstede worden beoordeeld en professioneel gesorteerd voor gespecialiseerde recycling. Het inzamelen van e-waste bij gemeenten, retailers bedrijven en kringlooporganisaties doen we gezamenlijk in opdracht van Stichting OPEN. Daarmee zorgen we ervoor dat de verplichtingen voor producentenverantwoordelijkheid op de juiste manier worden uitgevoerd. We zijn blij met de samenwerking met Jacomij omdat zij beschikken over de juiste expertise en ervaring. Je merkt dat recycling al 55 jaar in het DNA zit, zo wordt er altijd meegedacht om het sorteerproces te verbeteren. Daarnaast beschikt Jacomij over hoogwaardige faciliteiten zodat er niet alleen aandacht is voor duurzame technieken, maar er vooral ook oog is voor de medewerkers. Zij maken immers het verschil. Dit is een belangrijk element, zodat respect voor mens en milieu niet slechts mooie woorden zijn, maar ook in onze samenwerking dagelijks in de praktijk wordt gebracht.’

www.jacomij.com