Familiebedrijven

“Met familie ga je wandelen en moet je niet handelen”. Een uitspraak die velen van ons kennen en ook onderschrijven, maar de vraag is of de uitspraak een kern van waarheid in zich heeft. Het familiebedrijf is namelijk een essentiële en succesvolle factor in de economie, en niet alleen in Nederland.

Waarom zijn familiebedrijven zo succesvol en blijft dat zo?

Voor zover ik dat als adviseur heb mogen ervaren komt dat door de bijzondere cultuur die er in een familiebedrijf is. Een cultuur die positiviteit uitstraalt omdat:

*de familie het voorbeeld is van hard werken en dat voorbeeld krijgt vanzelf opvolging in het bedrijf;

*de familie loyaal is ten opzichte van elkaar, iedere werknemer, maar ook andere belanghebbenden, zoals een leverancier of adviseur. De belangstelling voor de werknemer etc. strekt zich ook uit tot zijn/haar gezin;

*vaak duidelijk is hoe de beslislijnen in de familie lopen en wie uiteindelijk beslist, zowel formeel als informeel;

*traditie van groot belang is en dit niet zomaar verdwijnt;

*het resultaat op lange termijn vaak belangrijker is dan resultaat op korte termijn, waardoor de winst automatisch weer wordt geïnvesteerd in het bedrijf.

Nadelen van de familiecultuur heb ik in mijn praktijk ook mogen ervaren. Ik denk hierbij aan:

*te weinig ruimte binnen de familie voor met name kinderen om iets anders te gaan doen dan werken in het familiebedrijf, waardoor het bedrijfsbelang de privébelangen ernstig kan schaden;

*er een zo sterke loyaliteit is voor werknemers en belanghebbenden dat de emotie een rationele beslissing in de weg staat;

*er te weinig ruimte is voor de familieleden om positief kritisch te mogen zijn over de organisatie en de andere familieleden;

*de subjectiviteit nogal eens de objectiviteit overheerst, waardoor de kwaliteit van inbreng van familieleden worden overschat;

*de sterke hang naar traditie vernieuwing in de weg staat;

*er belangrijke bedrijfsbeslissingen niet worden genomen, omdat deze het familiebelang zouden schaden.

De boven vermelde voordelen hebben ervoor gezorgd dat de familiebedrijven succesvol zijn geworden, maar de nadelen kunnen de toekomst van het familiebedrijf bedreigen. En denk nu niet dat deze bedreigingen in 2023 niet meer voorkomen. Iedereen kent wel de voorbeelden in zijn of haar omgeving.

Ik heb echter vertrouwen in het familiebedrijf van de toekomst. Het familiebedrijf zal in de komende jaren een belangrijke factor van de economie blijven. Dit mede omdat de voordelen van het familiebedrijf de nadelen overtreffen en steeds meer families de tekortkomingen van het eigen familiebedrijf erkennen en vervolgens aanpakken. De grote bedrijven kunnen nog heel wat leren van de familiebedrijven. Ik sluit af met een simpele tip voor de adviseur van het familiebedrijf: zorg dat je de familie kent als je succesvol wil adviseren, dan kun je ermee handelen en wandelen!