Tweedeling binnen de retail:

“Groot deel van de retailsector komt sterk door coronacrisis”, zo luidt de kop van een onderzoek uitgevoerd door het Economisch Bureau van ABN AMRO van oktober 2020. Dat klinkt hoopvol voor de retail-leden uit het OnderNamen-netwerk! Toch mogen we niet te vroeg juichen na bovenstaande kop. Als we het onderzoek verder lezen, zien we dat het Economisch Bureau van ABN AMRO denkt dat het bruto binnenlands product (bbp) dit jaar als gevolg van de coronacrisis met meer dan vijf procent krimpt. In april bijvoorbeeld, was de consumptie 17,1 procent lager dan in dezelfde maand vorig jaar. Er werd vooral minder geld uitgegeven aan diensten (denk aan verre zonvakanties, vervoer en etentjes buiten de deur) en duurzame consumptiegoederen (bijvoorbeeld auto’s of keukens). Uit het betreffende onderzoek wordt dan ook duidelijk dat er een tweedeling binnen de retail is ontstaan door corona: ondernemers die hun omzet zagen stijgen en ondernemers die hun omzet zagen dalen. Geldt dat ook voor de retailers binnen OnderNamen?

In en om het huis doet het goed

Gelukkig heeft de coronacrisis tot nu toe voor interieurwinkel NU Puur en Groen in Woerden geen impact gehad, zo vertelt eigenaar Nick van Hemert. ‘We plussen nog steeds met de zaak; dit hadden we niet echt verwacht. Door de lockdown zijn de mensen meer thuis en willen ze het huis gezellig maken. Ze hebben meer tijd om vanuit huis, online, de tuin of huiskamer opnieuw in te richten of beter te decoreren.’ Dit wordt bevestigd door het onderzoek van ABN AMRO: het blijkt dat retailers die producten in en om het huis leveren, het goed doen tijdens de crisis. Net als supermarkten (hamsteren!) en elektronicazaken. Want als je een jaartje niet op vakantie gaat, geld overhoudt en veel thuis bent, dan is het natuurlijk prettig om je woning zo comfortabel en mooi mogelijk te maken. Danny Kool van Fidder Slapen Woerden en Hessel Lubbers, directeur SlaapXpert in Amersfoort en Utrecht, zagen dit voor hun neus gebeuren in hun eigen winkels. Danny: ‘In de eerste twee weken van maart zagen we het winkelbezoek sterk afnemen. De mensen waren geschrokken en bleven thuis. Maar na de eerste periode was er een flinke toename in winkelbezoek en in de verkoop van onze A-merk-bedden. We denken inderdaad dat een van de redenen hiervan is, dat verre vakanties niet door konden gaan. Het gespaarde vakantiegeld is nu geïnvesteerd in een nieuw bed.’ Hessel: ‘Ook in onze Auping-winkels zagen we dit jaar onze omzet behoorlijk stijgen.’ Dat betekent echter niet dat ze niet voor uitdagingen stonden. Hessel: ‘Zowel in de eerste als in de tweede golf hebben we helaas wel te maken gehad met enkele medewerkers die in quarantaine moesten. Hierdoor moesten we allemaal creatief en flexibel zijn in het organiseren van de winkelbezetting.’

Lastige branches

Niet in alle branches halen retailers opgelucht adem. Zo blijken kledingzaken en tankstations te kampen met flinke omzetdalingen en ook horeca- en cateringbedrijven hebben het natuurlijk zwaar gehad in 2020. Vincent van Dijk van Alexanderhoeve Hoogzandveld in Nieuwegein heeft zo’n cateringbedrijf. ‘Onze onderneming is eigenlijk tweeledig: aan de ene zijde de winkel, waar we producten verkopen aan particuliere klanten, zoals kaas, nootjes, tapas en wijn. Aan de andere zijde hebben we de catering, waar we lunches en borrels verzorgen op locatie. De winkel is onze basis, daaruit is later ons cateringconcept ontstaan. Op die basis zijn we echt weer terugvallen.’ Hij vervolgt: ‘Van de catering is momenteel nog maar ongeveer tien procent over. Dit gaat nu om enkele kleine lunches of borrels voor vier á vijf personen op de vrijdagmiddag.’ Gelukkig ziet Vincent in de winkel het tegenovergestelde gebeuren. ‘Hier draaien we nu ongeveer 140 procent ten opzichte van voor de corona-uitbraak. Gelukkig hebben we deze basis en kunnen we de catering even laten voor wat het is.’
Wijnimporteur Larissa Tesink van Grandi Vini in Amersfoort & Oudewater heeft een soortgelijk verhaal. ‘Wij hebben met ons kleine team twee hele mooie winkels, maar ondersteunen vooral de horeca. En dat is een groot gemis in deze periode. Onze wijnleveringen aan de horeca, de trainingen aan personeel, het maken van wijnkaarten: dat ligt allemaal nagenoeg stil. Het is een periode die een enorme uitdaging gebracht heeft voor ons. Wij zijn erg blij dat wij in ieder geval door onze winkels veel mensen blij mogen maken.’
Maar naast de horeca, hebben ook contactberoepen het zwaarder. Madelon Grit van Grit Optiek in Utrecht kan hier helaas over meepraten. ‘Mensen zijn bang om het centrum te bezoeken en blijven liever in hun dorp of buitenwijk. Opticien is een contactberoep en voor veel mensen is dat best spannend. Mijn omzet is dit jaar met twintig procent gedaald. Misschien zal ik moeten inkrimpen en dat zal pijnlijk worden. Maar ik denk wel dat mijn bedrijf het zal overleven. Hoe, dat is nog de vraag.’

Creatieve ideeën

Crisistijden vragen om veerkracht, creativiteit, inspelen op veranderingen en risico’s nemen om overeind te blijven. Gelukkig zien we dit veel terug bij de OnderNamen-retailers uit de branches die zwaar zijn getroffen. Veel ondernemers zijn hun producten bijvoorbeeld nog beter online gaan aanbieden. Anderen gaan nog een stapje verder. Een goed voorbeeld hiervan is Reijersen Juweliers in Oudewater. Eigenaar Adriaan Reijersen is direct aan het begin van de crisis tegen de stroom ingezwommen – zonder reddingsboei. ‘We hebben direct onze openingstijden verruimd naar zes dagen per week van 09.00uur tot 22.00uur. We gingen bij onze klanten langs als dat gewenst was en zochten naar veilige mogelijkheden tot persoonlijk contact.’ Hij legt uit: ‘Dat lukte vooral door één op één af te spreken met klanten en hen als het ware onze hele winkel voor private shopping aan te bieden. Ook konden we als enige juwelier in Nederland de nieuwste collecties krijgen omdat vrijwel alle winkels dicht waren.’
Ook Vincent van Dijk van Alexanderhoeve Hoogzandveld in Nieuwegein heeft direct actie ondernomen. ‘Nu het thuiswerken extra wordt gestimuleerd, hebben we onder meer de lunchbox bedacht met een broodje, drankje, stuk fruit en een snack. Voor iedereen is er een eigen box: we leveren dus niet meer een cateringdoos of schaal met vijftien broodjes tegelijk, waar iedereen met zijn handen aanzit. Voor de thuislunches zijn we ons nog meer gaan focussen op thuisbezorging. Onder andere door middel van Thuisbezorgd.nl, UberEats en onze eigen webshop kan iedereen die in Nieuwegein thuis aan het werk is vanaf tien euro een lunch thuis laten bezorgen.’

Daarnaast heeft Larissa Tesink van Grandi Vini haar creatieve en innovatieve kant laten zien. ‘Wij geven nu bijvoorbeeld online wijntrainingen. Dat wordt door veel huidige, maar ook nieuwe klanten goed ontvangen. Ook maken we in samenwerking met vinoloog en kok Peter Batelaan wijn-spijs boxen. Voor de feestdagen is de kerstborrel bij bedrijven komen te vervallen en de thuis-borrelbox is hiervoor in de plaats gekomen. Wij leveren alles compleet aan: met persoonlijke boodschap van de ondernemer en we spreken een moment af dat we met elkaar online het glas heffen.’

Houd moed!

Ondanks dat iedere retailer op zijn eigen manier zijn stinkende best doet om overeind te blijven, kan het soms moeilijk zijn om optimistisch te blijven. Bij sigarenspeciaalzaak De Oude Tijd in Utrecht weten ze hoe het is om te moeten opereren binnen opgelegde maatregelen van de overheid. Gerda van den Berg: ‘Bedenk bij jezelf: wat kan ik doen binnen de mogelijkheden die er nog zijn? En welke andere nieuwe wegen kan ik inslaan om toch een boterham te verdienen?’
Hessel Lubbers van SlaapXpert in Amersfoort & Utrecht benadrukt om creatief te blijven en niet bij de pakken neer te gaan zitten. ‘Ik ben bijvoorbeeld onder de indruk van wat Rob Peek heeft gedaan bij evenementenlocatie Brothers in Bunnik: een hamburger drive-thru in combinatie met disco: briljant!’
Adriaan Reijersen van Reijersen Juweliers denkt dat echt contact blijven zoeken – veilig en binnen de voorschriften – juist nu belangrijk is. Larissa Tesink van Grandi Vini beaamt dit. ‘Luisteren en ideeën uitwisselen kan al veel opleveren. Voor beiden. Creativiteit, luisteren en samenwerken met andere ondernemers geeft kracht.’
Madelon Grit van Grit-optiek in Utrecht vindt echter dat naast “alle kansen die gepakt moeten worden”, er ook ruimte mag zijn voor een tegengeluid. ‘Ik zou graag mijn collega-ondernemers willen meegeven dat je mag rouwen om wat er niet meer is. Je mag verdrietig zijn om wat je bent kwijtgeraakt. Daar is helemaal niks mis mee. Als je in deze periode overeind blijft staan, is dat een prestatie op zich. Je hoeft niet allerlei kansen te zien: overleven is voldoende. Laten we elkaar steunen door eerlijk te zijn als het even niet meer gaat, en geef juist dan je collega-ondernemer die schouder om even op te leunen. Alleen samen zorgen we dat corona ons er niet onder krijgt!’