Hoe het MKB kan groeien zonder pijn

Het Erasmus Centre for Entrepreneurship stelt, in samenwerking met nlgroeit, elk jaar de Top 250 Groeibedrijven samen. Daar vinden we “grote jongens” zoals Picnic, Quooker, Tony’s Chocolonely en Swapfiets terug, maar ook diverse regionale spelers uit de mkb-bak van de provincie Utrecht. Zo staan Cloudwise, Bolton Groep en Inergy in de lijst (alle drie Woerden), evenals Smartphonehoesjes.nl (Leusden), Northwave (Utrecht) en Solvari (Nieuwegein). In het bijbehorende Insights Report komt onder andere het Woerdense Cloudwise aan het woord. Zij wisten met name te groeien dankzij het hebben van het juiste product op het juiste moment. Cloudwise werkt al jaren aan een digitaal product om onderwijs te faciliteren in de vorm van digitale lesmogelijkheden. Toen plotseling alle scholieren en studenten thuisonderwijs moesten krijgen vanwege de coronapandemie, stond Cloudwise in de startblokken om hun klanten een oplossing te bieden. Toch zien ze zelf niet alleen de producten die ze aanbieden als oorzaak van de snelle groei. ‘We hebben vanaf het begin gestreefd naar het aanbieden van de best mogelijke dienstverlening’, zegt mede-eigenaar Huig Ouwehand in het rapport. ‘We doen er alles aan om onze klanten bij te staan in hun IT-problemen. We behandelen klanten erg “menselijk”: iedereen mag ons altijd bellen en we staan altijd klaar. Dit was en is nog steeds erg verfrissend in de sector en zo proberen we het verschil te maken.’

Coolblue
In hetzelfde rapport wordt – niet geheel verrassend – ook Coolblue aangehaald als voorbeeld van een bedrijf dat een snelle én gezonde groei doormaakt. De universiteit heeft onderzocht hoe Coolblue door de jaren heen kon blijven groeien. De belangrijkste conclusie? Ze zijn vooral constant slimmer geworden. Daar waar het bedrijf in het begin veel weg had van een webwinkel, is het zich gaan profileren als een bedrijf waar de klantreis centraal staat. Dus geen plek waar mensen alleen spullen kunnen kopen, maar ook terecht kunnen voor service, bezorging, returns en reparaties. De klantreis wordt constant geoptimaliseerd door allerlei analisten, developers en designers. Ook zet het bedrijf heel erg in op – zoals ze het zelf zeggen – “plantgericht ondernemen”, oftewel groener ondernemen, waarmee ze inspelen op de tendens in de maatschappij. 

Zoals het cliché luidt: groeien lukt niet door stil te staan. Constant je bedrijfsproces verbeteren, efficienter leren werken, iedereen gedisciplineerd houden en blijven ondernemen zijn belangrijke voorwaarden om de groei door te zetten. ‘Een belangrijke overeenkomst tussen de groeibedrijven in onze top 250 is dat ze continu bezig zijn om aansluiting te vinden bij trends en ontwikkelingen in de omgeving’, zegt Justin Jansen, professor Corporate Entrepreneurship bij de Rotterdam School of Management. ‘Ze zijn bezig om nieuwe propositities in de markt te zetten, denken van buiten naar binnen en zoeken vernieuwingen op.’

Anticiperen
Volgens Justin ontbreekt dat nog wel eens bij mkb-bedrijven. ‘Het mkb is natuurlijk ontzettend belangrijk in Nederland, het is het wel en wee van de economie. Maar een groot deel van de mkb-bedrijven groeit helemaal niet, slechts vijf procent groeit snel. Je ziet dat veel mkb-bedrijven het moeilijk vinden om voorwaards te gaan. Ze zijn heel erg intern gericht, bezig met de alledaagse praktijken en de “shit” van gisteren, maar te weinig met vooruitkijken naar wat er gaande is en hoe ze daarop kunnen anticiperen. Niet dat ze niks weten hoor, ondernemers lezen veel, weten van alles over zaken als de cloud en nieuwe verdienmodellen, maar zijn ze onvoldoende in staat om het te vertalen naar hun eigen bedrijf én naar nieuwe diensten en producten. Ze zijn ontzettend goed in hun vak maar minder goed in strategisch denken en innoveren. Dat komt omdat het over het algemeen gewoon goed gaat. Mensen zijn tevreden en er is daardoor geen trigger om over verandering na te denken. Hoe meer je met vandaag bezig bent, hoe moeilijker het is om de sprong naar morgen te maken. Dat vergt de juiste competenties en goed leiderschap. Bij snelgroeiende bedrijven zie je over het algemeen meer diversiteit in de organisatie, meer verschillend talent. De ondernemer maakt daar vervolgens saus van. Maak daarom ruimte voor mensen met
andere ideeën. Een familiebedrijf, wat je veel ziet in het mkb, zou ik ook adviseren om mensen van buiten de familie aan te trekken – ook in het management. Zorg voor nieuw bloed, dat helpt je bedrijf enorm.’

Boek
Samen met professor Strategic Growth and Implementation Tom Mom schreef Justin het boek “Naar een gezond groeibedrijf in vijf stappen.” Daarin zijn de stappen uiteengezet die ondernemers kunnen zetten om op een gezonde manier te groeien. ‘Gezonder groeien is niet per se groter worden, maar ook sneller, sterker, beter en duurzamer worden. Dat betekent wel dat je organisatie continu verandert, geen dag is hetzelfde. Er komen nieuwe afdelingen en teams en deze worden soms in hetzelfde tempo weer ontbonden. Je moet daarmee om kunnen gaan. Je organisatie wordt complexer en dat is uiteindelijk wat veel bedrijven de das om doet. Mijn belangrijkste tip om alles in de hand te houden zou zijn: denk eerst goed na wie je aan boord hebt om je organisatie op de rit te houden en of je de financiële middelen uit je business kunt halen om groei te kunnen handhaven. Je hebt een buffer nodig om groei aan te kunnen, want je moet ook investeren. Dat betekent dat je een goed verhaal moet hebben, zeker intern. Verandering roept vaak weerstand op, dus je moet duidelijk kunnen maken waarom je iets doet. Neem mensen mee in de groei.’

Trends en ontwikkelingen
Om te kunnen groeien, is er een aantal trends en ontwikkelingen om in de gaten te houden. Digitalisering is er één van. ‘Corona heeft dat alleen maar versneld. We zijn op een andere manier producten gaan bestellen en interacteren anders met elkaar. Ook het productdenken is aan het veranderen. De klantbeleving is superwaardevol. Wat lever je voor waarde aan de klant en kun je daar op een andere manier over nadenken? Hoe kun je als mkb-bedrijf je klanten helpen beter te presteren of problemen op te lossen? Hoe meer jij verantwoordelijk bent voor het succes van je klanten, hoe minder snel ze weg zullen gaan. Cloudwise is daar een goed voorbeeld van. Ook wat betreft verdienmodellen zie je een trend die van bezit naar gebruik gaat. In het verleden verkocht je een product en that’s it. Nu willen mensen het product niet altijd hebben maar betalen ze liever voor het gebruik ervan. Een voorbeeld zijn de leenscooters die je nu veel ziet. En dan hebben we uiteraard nog het thema duurzaamheid. Je zult hier in mee moeten gaan. Verlaag je footprint, bied duurzame oplossingen aan. In de maatsschappij begint het denken over duurzaamheid te veranderen, dus als je nu niet meegaat, word je straks niet meer uitgekozen. Uitdagingen zitten hem ook in het aantrekken van talent. Je wilt groeien, maar kom maar eens aan de juiste mensen. Wat dat betreft moet je je ook positioneren op de arbeidsmarkt en laten weten wat je te bieden hebt. De jongere generatie denkt vooral na over wat ze kunnen leren en hoe ze zichzelf kunnen ontwikkelen. Het is veel meer purpose driven. Groeibedrijven zijn heel aantrekkelijk voor jong talent. En wat wij ook wel zien; ze willen niet meer werken bij grote corporates, maar juist bij mkb-bedrijven die een mooi verhaal hebben, die antwoorden ontwikkelen op uitdagingen van deze wereld én die groeien. Groeien doet soms pijn, maar geeft ook veel positieve energie. Je kunt meer investeren, wordt een aantrekkelijkere werkgever en het is gewoon heel leuk om met elkaar te werken aan iets dat groeit. Dus: op naar groei!’