Het behoud van een uniek ensemble
Wie het terrein van Kasteel De Haar in Haarzuilens op loopt, kan haast niet anders dan zich verwonderen. De prachtige groene tuinen met op de achtergrond het kasteel met haar rood-wit geschilderde luiken brengen je terug in de tijd. In het kasteel zelf is nog veel meer pracht en praal te zien. Wat lang niet iedereen ziet? De stichting die op de achtergrond dagelijks haar uiterste best doet om het kasteel, het park en de collectie te behouden voor de generaties na ons. HLB Blömer accountants & adviseurs zet hiervoor haar expertise op fiscaal gebied in.
25 juni 2024 | 5 minuten lezen
We zijn best een beetje jaloers op de werkplek van financieel directeur Marjolein Wijman, die in het poortgebouw van Kasteel de Haar zit. ‘Het is inderdaad nog steeds heel bijzonder om hier het terrein op te komen’, lacht ze. ‘Zeker als je er als één van de eersten bent, dan hoor je de vogels fluiten en zie je met een beetje geluk de hazen wegspringen. Het kasteel blijft ook bijzonder, het is met zoveel details en zorg ontworpen. Na al die jaren zie ik nog elke keer iets nieuws.’
Restauratie
Jos van Bavel, fiscaal adviseur bij HLB Blömer, komt inmiddels ook al jaren over de vloer bij Marjolein en het kasteel. Als specialist in non-profitorganisaties is hij wel wat bijzondere dingen gewend, maar ook hij is nog steeds onder de indruk van de charme van Kasteel de Haar. Maar, hoe mooi het ook is, de fiscale positie moet wél gewoon kloppen. In de laatste decennia is er behoorlijk wat budget vrijgemaakt voor de restauratie van het kasteel. Na eeuwen privébezit te zijn geweest, heeft baron Thierry van Zuylen van Nijevelt van de Haar in 1996 het kasteel en omliggende park (circa 55 hectare) ondergebracht in Stichting Kasteel de Haar om de benodigde restauratie uit te kunnen voeren en het kasteel voor de toekomst te behouden. ‘Vanaf 2001 zijn we tien jaar bezig geweest met een ingrijpende restauratie, de Riddertoren was toen losgescheurd van het gebouw’, aldus Marjolein. ‘We hebben toen onder andere vierhonderd palen onder het kasteel moeten bouwen om de fundering weer te herstellen. Een miljoenenproject.’
Naast de minder frequente, hele grote restauraties is er ook geld nodig voor terugkerende onderhouds- en restauratieklussen; ongeveer acht ton per jaar. Dat bedrag komt met name tot stand door de ruim 400.000 bezoekers die het kasteel elk jaar ontvangt én de 250 vrijwilligers die zich belangeloos inzetten. ‘Het draait eigenlijk allemaal om mensen’, zegt Marjolein. ‘Onze (vrijwillige) medewerkers zorgen ervoor dat het kasteel en de omliggende tuinen mooi blijven en dat mensen ervan kunnen genieten. De mensen die een bezoek brengen aan het kasteel, het park, onze evenementen of die hier hun bruiloft of bedrijfsfeest vieren, dragen ook bij aan de instandhouding van Kasteel de Haar.’
Culturele ANBI-status
Omdat de stichting de fiscale status van Culturele Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI) heeft, moet nauwkeurig en met regelmaat worden getoetst of aan alle voorwaarden voor deze status voldaan wordt. ‘Dat doet Jos voor ons. Als we bijvoorbeeld statuten wijzigen, kijkt hij of het nog voldoet en of er andere fiscale consequenties zijn.’
Jos en Marjolein werken al sinds 2013 samen, en spreken elkaar op en af. ‘We hebben vooral contact als er een bepaalde aanleiding voor is, zoals wijzigingen in fiscale jurisprudentie of een nieuw beleidsbesluit’, aldus Jos. ‘Recentelijk heeft de stichting bijvoorbeeld de horeca in eigen beheer genomen. Dan nemen we met elkaar door wat de fiscale gevolgen daarvan zijn. Daarnaast zijn de vele vrijwilligers ook fiscaal van belang. Je wil zorgen dat beschikbare financiën zoveel mogelijk ten gunste aan de doelstelling van de stichting komen. De fiscale wetgeving verandert ook regelmatig, dus soms is het goed om samen te kijken wat dit voor de stichting betekent.’ Marjolein beaamt: ‘Ik trek altijd even bij Jos aan de bel als er aan onze kant ontwikkelingen zijn. Hij geeft gevraagd en ongevraagd advies, en wijst ons op zaken die veranderen. Zelf probeer ik ook zoveel mogelijk up to date te blijven – we krijgen bijvoorbeeld ook veel informatie via brancheorganisaties. Doordat ik de basis ken, weet ik wanneer ik de hulp moet inschakelen van Jos. Wij zijn echter een relatief kleine organisatie en we kunnen niet alles bijhouden. Dan is het fijn dat er vanaf de zijlijn een specialist meekijkt.’
Landschapspark
Ambities heeft de stichting nog genoeg. Marjolein: ‘We moeten zorgen dat de beleving voor bezoekers interessant blijft. Het is nu goed – zeker nu de horeca echt onderdeel van de beleving is geworden – maar stilstand is achteruitgang. We moeten ook interessant blijven voor jongere generaties. We willen het omliggende park graag nog verder ontwikkelen. We hebben ons tien jaar lang geconcentreerd op het kasteelbezoek, de volgende stap is het park. We hebben een prachtig monument, maar mensen, ook uit de omgeving zelf, weten niet hoe groot het is. In het park, aangelegd in Engelse landschapsstijl, kun je gerust drie uur wandelen. Daarom is er voor bewoners uit deze regio ook een seizoenkaart, waarmee ze altijd in dat park kunnen wandelen. Zo krijg je een mooie mix aan bezoekers, want we zijn hier óók voor de omgeving. Misschien willen we ook wat meer buitenactiviteiten gaan organiseren, denk aan tuinrondleidingen, een koetsenfestijn of carillonconcert.’ Jos besluit: ‘Dat is het mooie aan de stichting, ze zijn constant met iets nieuws bezig. Dat geeft altijd dynamiek.’
* Kasteel de Haar het grootste kasteel van Nederland is?
* De nazaten van baron Thierry van Zuylen het recht hebben om elk jaar in de maand september het kasteel exclusief te bewonen? De rest van het jaar mogen ze ook komen, maar dan verblijven ze in het Châtelet.
* De architect van het kasteel, Pierre Cuypers, ook binnen alles ontwierp, tot aan het bestek aan toe?
* De baronnen altijd bijzonder gastvrij waren? Aan de tafel in de feestelijke eetzaal hebben diverse filmsterren, kunstenaars en fashion-iconen gezeten.
* Culturele ANBI’s doorlopend aan diverse regels moeten voldoen om fiscale voordelen te kunnen blijven genieten?