Grip op energie

‘Het stroomnet zit op steeds meer plaatsen aan zijn limiet, vooral tijdens piekmomenten’, zegt Wim van den Pol, directeur van het gelijknamige elektrotechnische installatiebedrijf. ‘Tegelijk stijgt de energievraag snel door elektrificatie. En uitbreiding van het net? Dat duurt nog jaren.’

Beperkte aansluitingen, onzekere prijzen

Door de netcongestie krijgen bedrijven niet altijd een grotere of nieuwe aansluiting. ‘Als dat wel lukt, is de capaciteit vaak beperkt. Soms is er alleen op bepaalde tijden stroom beschikbaar. Ook teruglevering van zelf opgewekte energie is lang niet altijd mogelijk. Daarbovenop komen de grillige energieprijzen die sinds de oorlog in Oekraïne sterk fluctueren.’

Hoog op de agenda

Energie staat inmiddels bij veel ondernemers hoog op de agenda. Dat merkt ook het Green Team bij Van den Pol (zie kader). ‘Steeds meer bedrijven kloppen bij ons aan. Gelukkig kunnen we vaak helpen. Ambities en processen hoeven niet te lijden onder de beperkte beschikbaarheid van energie. Maar dan moeten gebruikers wel in actie komen.’

De sleutel ligt bij een integrale benadering. ‘Door energieverbruik, opwek en opslag op elkaar af te stemmen, worden de gevolgen van netcongestie beperkt.’

Simpele verbeterpunten

De eerste stap is het energiezuiniger maken van gebouwen en installaties. ‘Door het huidige verbruik te analyseren, vinden we vaak simpele verbeterpunten: onnodig brandende verlichting, installaties die niet goed zijn ingeregeld. Met ledlampen, sensoren en slimme schakelingen valt al veel te besparen. En wat je niet gebruikt, hoef je ook niet af te nemen.’

Sleutelrol voor EMS

Op basis van de beschikbare capaciteit en de behoefte bepaalt Van den Pol de optimale samenstelling van een energiesysteem. Steeds vaker is een energiemanagementsysteem (EMS) daarbij de spin in het web. Een klein kastje met grote impact, stelt Van den Pol. ‘Op basis van realtime data en vooraf geprogrammeerde voorkeuren stuurt zo’n EMS verschillende componenten automatisch aan.’

Dynamisch regelen

Denk aan laadpalen, accu’s en zonnepanelen. ‘Die panelen kun je uitzetten bij negatieve prijzen of dynamisch regelen bij een terugleverbeperking. Afhankelijk van de vraag, het aanbod en de prijs van energie worden laadpleinen op- of afgetoerd. Batterijen kun je vullen als stroom goedkoop of zelfs gratis is. Bij onvoldoende netcapaciteit springen ze bij. En opgeslagen energie kan teruggeleverd worden bij hoge prijzen.’

Opslaan van energie

Daarna komt het opslaan van energie. ‘Bij het beter benutten van de beschikbare netcapaciteit spelen accu’s een belangrijke rol’, zegt Wim. ‘Ze slaan zelf opgewekte stroom op voor later gebruik, bijvoorbeeld als de zon niet schijnt of als het net overbelast is. Ook kunnen ze ’s nachts – als er meer netcapaciteit is – opladen, zodat die stroom overdag beschikbaar is. Met een accu kun je zelfs handelen in energie: goedkoop inkopen, duur verkopen.’

Energiecoöperatie

Niet alleen in gebouwen, ook voor gebieden is het balanceren van energie een uitkomst. In Montfoort is Van den Pol mede-initiatiefnemer van een energiecoöperatie op bedrijventerrein IJsselveld. ‘Als gebruikers in een gebied hun aansluitingen (virtueel) verbinden, kunnen ze elkaars netruimte benutten. Ook opwek door zon of wind kan collectief worden ingezet, net als accusystemen. Zo beperken ondernemers samen de gevolgen van netcongestie én dalen de kosten.’

Structureel besparen

Van den Pol ziet dat bedrijven die actief aan de slag gaan met energiemanagement niet alleen binnen hun netcapaciteit blijven, maar ook structureel besparen. ‘Met de juiste aanpak kunnen ze meestal toe met substantieel minder energie. En dat levert jaar in jaar uit een mooie besparing op.’

Slim omgaan met beperkte netcapaciteit

Het Van den Pol-Green Team helpt al meer dan 25 jaar bedrijven bij verduurzaming en energiebesparing. ‘Door de toenemende druk op het stroomnet installeren we steeds vaker energiemanagementsystemen’, vertelt engineer Niek de Bruin.

Een voorbeeld is De Vries en Verburg in Stolwijk. Hun kantoor is uitgebreid met een opvallend nieuw houten gebouw, Parel in de Polder. Hierdoor neemt de energiebehoefte toe en is de bestaande netaansluiting op sommige momenten niet meer voldoende.

‘Het energiemanagementsysteem zorgt ervoor dat bij piekbelasting de teruglevering van zonne-energie automatisch wordt beperkt en de laadsnelheid van elektrische voertuigen wordt aangepast’, legt Niek uit. ‘Zo blijft De Vries en Verburg binnen de grenzen van de netaansluiting, zonder in te leveren op hun bedrijfsvoering. Het systeem wordt ook gebruikt om installaties te monitoren.’

De oplossingen die Van den Pol installeert, zijn merkonafhankelijk en flexibel. ‘Klanten kunnen later eenvoudig uitbreiden, bijvoorbeeld met batterijopslag. Ook zonder zo’n accu is een energiemanagementsysteem al heel waardevol.’