‘Samen maken we Amersfoort aardgasvrij, dat is de ambitie die we nastreven’

Toepasselijker had de locatie van het interview niet gekund. Hier, in De Nieuwe Stad, is het voor Warmtebedrijf Amersfoort in 2015 allemaal begonnen. Sinds dat jaar levert het bedrijf warmte aan de microstad achter de Eemhaven. Warmte in de vorm van heet water, welteverstaan, dat door goed geïsoleerde ondergrondse leidingen wordt vervoerd. Dát is een warmtenet. En daarmee kunnen gebouwen van het aardgas af zonder in de kou te staan. 

De Nieuwe Stad vormde slechts een vertrekpunt, want de nood om te verduurzamen is hoog en de vraag om fossielvrije warmte te leveren neemt toe. En dus breidt Warmtebedrijf Amersfoort het warmtenet sinds dit jaar flink uit, naar bedrijventerreinen Isselt, De Hoef, Vathorst en later naar nog meer wijken. Er liggen al kilometers in de grond en er komen kilometers bij. Een mooi moment voor een interview met directeur Valentijn Kleijnen van Warmtebedrijf Amersfoort en platform Energie voor Elkaar, scheidend kwartiermaker Edwin Dalenoord en zijn opvolgster Anita van den Berg, die sinds half november als regiodirecteur actief is.

Edwin legt meteen een grote plattegrond van Amersfoort op tafel met daarop rode lijnen, vooral aan de randen van de stad, die laten zien waar het warmtenet al is uitgerold. Hij wil er maar mee aangeven: het gaat hard met de aanleg. Er is nog veel te winnen, maar er is ook al veel gedaan. ‘We zien het fout gaan met het klimaat, dus we moeten handelen. Handen uit de mouwen en het gewoon doen. Met iedereen die mee wil doen gaan we onmiddellijk aan de slag: hoe gaan we het zo regelen dat het voor beide partijen interessant is?’

Een warmtenet is nog voor lang niet iedereen gemeengoed. Wat is het precies?

Anita: ‘Een warmtenet levert warmte uit een duurzame bron aan huizen, kantoren en andere gebouwen. Het is een duurzaam alternatief voor een aardgasaansluiting en een relatief eenvoudige manier om aardgasvrij te worden. Het mooie is: voor de bewoner of huurder van een pand verandert er weinig. Er zijn alleen maar voordelen.” 

Wat zijn de voordelen voor dezakelijke klant?

Anita: ‘In de eerste plaats zijn aansluitingen op ons warmtenet zorgeloos en comfortabel. We garanderen onze warmtelevering en je hoeft in bijna alle gevallen weinig aan je gebouw te veranderen. Alleen de bestaande cv-installatie wordt vervangen door een warmteoverdrachtstation (WOS), dat vaak ook nog kleiner is. Dat helpt ook bij het verplichte energielabel C dat volgend jaar ingaat. Ten tweede is de warmte honderd procent fossielvrij en daarmee goed voor het milieu. Bovendien wordt de warmte steeds duurzamer dankzij nieuwe ontwikkelingen die we integreren. Last but not least: de betaalbaarheid. In de warmtemarkt geldt het niet-meer-dan-anders-principe. We kunnen wettelijk nooit duurder zijn dan aardgas. Maar wél goedkoper. Sterker nog: dit jaar heeft onderzoek van de gemeente Amersfoort uitgewezen dat we de scherpste tarieven hebben van de hele provincie.’

Je hoeft met deelname aan het warmtenet dus niet meer te vrezen voor enorme prijsstijgingen op de energiemarkt?

Valentijn: ‘Nee, die zorgen zijn dan voorbij. De prijs voor onze warmte is stabieler en lager dan gas. Wij zijn een missiegedreven bedrijf en kijken wat een reële prijs is. Dat blijkt een goede ten opzichte van andere aanbieders. 99 procent van de aansluiters bespaart fors op de maandelijkse verbruikskosten ten opzichte van de aardgasaansluiting. Dit jaar hebben we ook een nieuw financieel model ontwikkeld voor aansluiting, omdat veel ondernemers niet direct het budget hebben om de eenmalige aansluitkosten te betalen. In plaats van het hele bedrag betalen ze maandelijks een beetje bij. Dat betekent dus dat ze niet het hele bedrag hoeven voor te schieten.’ 

De duurzame ontwikkelingen in warmteland volgen elkaar snel op. Hoe blijven bedrijven die aangesloten zijn op jullie warmtenet bij?

Valentijn: ‘Ze gaan automatisch mee met nieuwe ontwikkelingen, dat is het mooie van dit systeem. Een warmtepomp is bijvoorbeeld statisch, maar wij halen de warmte juist uit diverse warmtebronnen en technieken. Omdat we als warmtebedrijven verenigd zijn in het landelijke platform Energie voor Elkaar kunnen we putten uit gebundelde kennis en ervaring. Elk warmtebedrijf en uiteindelijk dus ook alle klanten profiteren daarvan. Als we zien dat we het ook maar iets duurzamer kunnen doen zetten we die techniek meteen in, want de infrastructuur ligt er al. Zo blijven we het bestaande netwerk verduurzamen.’

Welke nieuwe ontwikkelingen past Warmtebedrijf Amersfoort momenteel toe in de stad?

Edwin: ‘Op bedrijventerrein Isselt halen we straks de warmte uit het gezuiverde rioolwater van de bestaande lokale rioolwaterzuiveringsinstallatie. Die techniek heet aquathermie. Met de gemeente Amersfoort en waterschap Vallei en Veluwe hebben we officieel de handen ineengeslagen om aquathermie op grote schaal in Amersfoort mogelijk te maken. Deze zeer duurzame warmtebron kan potentieel ruim zevenduizend huishoudens in de stad verwarmen via het warmtenet van Warmtebedrijf Amersfoort. Daarnaast zetten we stappen met geothermie, waarbij we 1,6 kilometer diep in de grond boren en warm water omhoog halen. Zo kijken we continu hoe we water zo duurzaam mogelijk warm krijgen.’ 

In Vathorst zijn jullie momenteel volop bezig met werkzaamheden. Wat gebeurt daar precies?

Edwin: ‘Ook hier breiden we het warmtenet uit door onze krachten te bundelen met een bestaand warmtenet. Met als resultaat dat 1.750 woningen in één keer van het aardgas af gaan. De bewoners zelf merken daar niks van, de warmte blijft hetzelfde. Met het tempo van de programma’s van de overheid om woningen aardgasvrij te maken wil het nog niet zo vlotten, wij laten in Vathorst zien dat het kan. En wat daarbij belangrijk is: de bewoners hebben de keuzevrijheid om wel of niet mee te doen.’

Wat is jullie ambitie voor de toekomst?

Valentijn: ‘Allereerst is het belangrijk dat het warmtenet straks door heel Amersfoort ligt. Het is een open warmtenet, dat we vraaggestuurd aanleggen. Met andere woorden: is er genoeg belangstelling in een wijk of buurt, dan kunnen we het financiële plaatje rondrekenen om de leiding die kant op te leggen. Zo kunnen we grotere delen van Amersfoort sneller voorzien van deze infrastructuur. Schaalgrootte leidt tot verdere verduurzaming. Zakelijke klanten kunnen als grote afnemers dus helpen om de stad te verduurzamen én de energietransitie te
versnellen.’

Een nieuwe regiodirecteur betekent ook een meer regionale benadering?

Anita: ‘Dat klopt. In het verleden richtten we ons alleen op Amersfoort om een eerste fundament te leggen. Maar onze ambitie houdt niet op bij de stadsgrenzen. Er is vraag vanuit omliggende gemeenten. Het is voor hen een grote uitdaging om duurzame alternatieven voor aardgas te ontwikkelen en wij hebben dat al vaak gedaan. We kunnen bijna altijd wel een duurzame bron ontwikkelen en collectief toepassen. We willen dus ook voor omliggende gemeenten partner in verduurzaming zijn. Ik heb daar ontzettend veel zin in. Edwin en Valentijn hebben in de afgelopen jaren iets moois neergezet en daar voeg ik nu graag mijn ervaring in de energietransitie aan toe. Mijn hele werkende leven heb ik ondernemers en sectoren gefaciliteerd. Ook als nieuwe regiodirecteur kom ik graag in contact met ondernemers in deze regio, om ze te helpen bij verduurzaming.’

Hoe staat het met de animo vanuit het bedrijfsleven?

Valentijn: ‘Ondernemers komen in groten getale naar ons toe. Lange tijd was de klimaatproblematiek ver weg, maar nu komt het heel dichtbij. Het bewustzijn wordt groter, daar zijn we blij mee. Ondernemers hebben zorgen om de planeet en de toekomst van hun kinderen. Gelukkig kunnen ze er iets aan doen. Uit een recente kwaliteitsverklaring, onafhankelijk getoetst, blijkt dat wij behoren tot een van de duurzaamste grote warmtenetten van Nederland. Dus aansluiten op ons warmtenet is een mooie en ook vrij eenvoudige stap. We moeten het tempo erin houden. Samen maken we Amersfoort aardgasvrij, dat is de ambitie die we nastreven.’

www.warmtebedrijfamersfoort.nl