‘Chaos was een voorwaarde voor verandering van binnenuit’

Als er al zoiets als een standaard levensverhaal bestaat, dan kun je van Floris niet zeggen dat hij dat heeft. Het meest opmerkelijke is misschien wel dat hij zo’n 25 jaar geleden als dakloze door de straten van Utrecht zwierf. Een flink contrast met zijn huidige leven. Hij gelooft dan ook sterk in tweede kansen en de mogelijkheid van mensen om te transformeren. Zijn personeelsbestand is daar het bewijs van. ‘Ik kijk niet naar achtergrond of gaten in een cv, maar naar de bereidheid van iemand om te leren en eigenaarschap te nemen. Sommige van mijn beste werknemers zijn mensen die ergens anders moeilijk aan de bak kwamen.’ Aangezien transformatie een groot thema is in Floris’ leven, zowel zakelijk als privé, lopen we samen met Floris langs drie grote veranderingen in en rond Fonkel. 

Verandering 1: Van baas-zijn naar loslaten 

‘Ten diepste geloof ik dat als je mensen loslaat om hun eigen verantwoordelijkheid te nemen, dat ze dan echt tot bloei komen.Maar hoewel mijn toekomstdroom een zelfsturende organisatie was, hield ik in de beginjaren van Fonkel overal een vinger in de pap.  Ik vertelde de developers ’s ochtends wat ze moesten gaan doen en was de contactpersoon voor alle klanten. Dat was niet hoe ik een bedrijf wilde leiden, maar ik had blijkbaar toch het idee dat het zonder mijn bemoeienis mis zou gaan. Toen ik in 2016 een paar maanden thuis kwam te zitten, ging het op kantoor eigenlijk heel goed. De medewerkers bleken prima in staat om de boel voor elkaar te krijgen zonder mij. Toen ging de knop om. Ik was duidelijk één van de grootste belemmeringen in het traject naar zelfsturing. Niet dat het na dat inzicht direct van een leien dakje ging hoor. Loslaten is moeilijk. Ik moest een zekere chaos in mezelf en in de organisatiestructuur durven toestaan, zodat vanuit daar nieuwe dingen konden ontstaan vanuit het team. En ja, dan verdampt er soms een heel deel van de winst terwijl je vanaf de zijlijn toekijkt. Inmiddels is er een mooie balans ontstaan. Ik ben de eigenaar, maar niet de baas. Iedereen is verantwoordelijk voor een deel van de organisatie en krijgt daarvoor de benodigde informatie en het benodigde mandaat. Ik ben heel blij met het initiatief en de verantwoordelijkheid die ik de medewerkers zie nemen. Zijn we waar we willen zijn? Ja en nee, ik denk dat je altijd blijft leren en ontwikkelen. Dat geldt ook voor onze zoektocht naar hoe we autonomie vormgeven binnen Fonkel.’ 

Van systeem naar mindset 

‘De grootste les die we in dit traject hebben geleerd is dat verandering begint bij het individu. We zijn als mensen geneigd om alles te organiseren. Willen we iets anders? Hup, een nieuw systeempje hier, een nieuw framework daar. Zo bestaan er allerlei vormen die je kunt invoeren om zelfsturing te organiseren. Daar gingen we in eerste instantie mee aan de slag. Dat leek aardig te werken, maar in 2020 werd die bubbel doorgeprikt. Autonomie is geen systeem, het is een mindset. Mensen kunnen leren om zich op een andere manier te gedragen, maar in een crisis (lees: iedereen moest ineens maandenlang thuiswerken) houdt het alleen stand als ze de kern van het gedachtegoed hebben gepakt en het zich eigen hebben gemaakt. Er was dus opnieuw een omslag nodig. De chaos waarover ik eerder sprak, die moest ik niet alleen toestaan, ze was een voorwaarde voor verandering van binnenuit.’  

Verandering 2: Van generalist naar expert 

‘We begonnen elf jaar geleden als ontwerp- en webbureau. “Gewone jongens die mooie dingen maken”, dat was onze slogan. We ontwikkelden websites op maat voor iedereen die dat wilde. In de loop der jaren werden we ook steeds meer full-service. Dan doe je dus eigenlijk alles voor iedereen. Dat was niet houdbaar. In de markt werd het überhaupt steeds moeilijker om als klein generalistisch bureau overeind te blijven. Dan ga je kijken naar waar de energie stroomt binnen het team. Waar kun je specialiseren? De mensen hier worden blij van complexiteit. In de periode dat dit speelde, werden we ook steeds meer gevraagd voor ingewikkelde rekenmodules en applicaties die bedrijfsprocessen versnellen en vereenvoudigen. Een blik op ons klantenbestand vertelde dat een aardig deel van onze opdrachtgevers een link had met de bouw- en technieksector. Dan heb je je niche gevonden. Ook daar kwam het loslaten weer om de hoek kijken. Gaan we dit écht zo vertellen? Wat als interessante-klant-X uit een andere sector onze nieuwe marktfocus leest en afhaakt?’ 

‘Inmiddels hebben we de omslag een klein jaar geleden gemaakt en lijkt het de goede keuze te zijn geweest. Ten eerste omdat het personeel er enthousiast over is. Specialisme betekent verdieping en meer uitdaging. Dat maakt Fonkel-medewerkers blij, en blije medewerkers blijven. Heel waardevol in de huidige markt. Ten tweede liggen er grote uitdagingen in de bouwsector en daar kunnen we als Fonkel het verschil in maken. We hebben echt iets toe te voegen. Dat geeft een gevoel van zingeving en voldoening. Tot nu toe valt er dus steeds meer op zijn plek.’ 

Verandering 3: van analoog naar digitaal 

‘Niet alleen als organisatie verander je door de tijd heen. Alles om je heen is constant in ontwikkeling. Ook je doelgroep. In ons geval: de bouw wordt vaak een wat conservatieve sector genoemd, maar de afgelopen jaren is de noodzaak om te digitaliseren in een stroomversnelling geraakt. Je moet wendbaar zijn. De vraag is groot, vergrijzing speelt een rol, complexiteit neemt toe en de regelgeving op het gebied van duurzaamheid en kwaliteit ook. Samenwerken in de keten is een must en daarmee informatie-uitwisseling ook. Dan moet die informatie wel uitwisselbaar zijn en dan kom je terecht bij digitalisering. Bij Fonkel hebben we er altijd een punt van gemaakt dat we nauw willen samenwerken. We doen ons werk niet alleen vóór jou, maar ook mét jou. Nu we voor de bouw en techniek complexe tools maken, blijkt die werkwijze heel behulpzaam. Voor ingewikkelde stukken zitten we vaak schouder aan schouder voor een computerscherm. Ons personeel met de technische kennis, de klant met de domeinkennis. Zo ontstaan de mooiste dingen. Denk aan een rekentool die gebruikers precies vertelt welke bevestigingsmiddelen ze voor een specifiek bouwproject nodig hebben, rekeninghoudend met factoren als omgeving, normen en gebruikte materialen. Eerst moesten klanten daarvoor bellen naar een adviseur met behoorlijk specialistische kennis, nu kunnen ze 24/7 bij de online tool terecht voor advies.’ 

Uitdagingen omzetten in kansen 

‘Verandering is voor mij geen doel op zich. Wel geloof ik dat de bereidheid om te veranderen essentieel is in een wereld die steeds complexer wordt. Zolang je vasthoudt aan je kernwaarden, maken je bereidheid en flexibiliteit om iets op een andere manier te bekijken of te doen, dat je uitdagingen kunt omzetten in kansen.’ 

Meer weten over Fonkel?
Bekijk de website via www.fonkel.io